Auteur: Robin Smit
Allereerst de vraag: Wat zijn korwars? Korwars zijn voorouderbeelden die de Papua’s rond de vroegere Geelvinkbaai (Cenderawasih bay) in het noord- westen van Papua Nieuw-Guinea maakten.

De vier korwars waar het over gaat
Het woord korwar betekent ‘dodenziel’. De beelden dienden als een manier om met de dode te communiceren. De korwar kon echter ook een onderdeel zijn van andere voorwerpen, zoals een amulet en werd dan bijvoorbeeld meegenomen door een krijger in de strijd.
Korwars boden bovennatuurlijke bescherming bij de koppensneltochten van de Papua’s. Hij zou de krijger onzichtbaar maken. Ook binnenshuis werden korwars gebruikt. Dan ontving hij offers en vroeg de familie hem – door tussenkomst van een sjamaan – om advies, hulp en voorspoed.
Door de komst van de zendelingen liep het met vele korwar-beelden niet goed af. In hun pogingen de Papua’s te kerstenen werden grote aantallen beelden vernietigd.

Naar schatting van Raymond Corbey, auteur van het boek: Korwar – Northwest New guinea ritual art according to missionary sources (C. Zwartenkot Art Books, Leiden, 2019) zijn er wereldwijd nog maar ongeveer 1200 beelden overgebleven.
Er zijn vijf korwar stijlen te onderscheiden :
• Doreh bay korwars
• Schouten Island korwars
• Wandamen bay Korwars
• Yapen island korwars
• Raja Ampat korwars
De twee meest voorkomende stijlen zijn die van Doreh bay en Schouten Island. De Doreh bay korwars laten meestal een schild of hekwerk zien, waarachter de voorouder staat. Wat dat schild betekent is nog altijd onderwerp van discussie. Waarschijnlijk verwijst het schild naar de moedige rol van de voorouder in de strijd.
De Schouten Island korwars waar het merendeel van de nog bestaande korwar beelden vandaan komen kenmerken zich in tegenstelling daarentegen door een zittende/hurkende houding. De door Daane Bolier verzamelde korwars komen allen van Schouten Island en zijn verzameld tussen 31 oktober 1929 en 18 september 1931 (bron: Michel Thieme).


Voorbeeld Doreh Bay. Foto British Museum Voorbeel Schouten Islands. Foto Robin Smit
In augustus 2016 verscheen er een artikel in een bijlage van de NRC met als titel: Tribale kunst is meer dan houten beelden bij Xenos. In dit artikel over Michel Thieme, galeriehouder voor Tribale Kunst in Amsterdam, staan twee korwars afgebeeld. Michel heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de herkomst van deze twee beelden en in een later stadium dit herkomstonderzoek gepubliceerd in het in 2017 uitgebrachte jaarboek van de Vereniging Vrienden Ethnografica (VVE) Klik hier om deze publicatie te lezen.
Het artikel in de NRC werd met de nodige interesse gelezen door één van de nazaten van G.E.A. Daane Bolier. Hij had van zijn vader twee van dit soort beelden geërfd en twee andere waren op dat moment in het bezit van een broer en een zus. Wanneer hij zou besluiten ooit eens iets met de beelden te ondernemen, dan zou hij in eerste instantie de beelden tonen aan iemand met verstand van zaken, in dit geval Michel Thieme. Michel Thieme maakte onderstaande foto’s tijdens een bezoek aan de familie in 2022.


Hij heeft het artikel bewaard en in 2022 inderdaad contact gezocht. Michel heeft de familie bezocht, de verhalen en de fotoalbums kwamen op tafel, en uiteindelijk zijn de twee beelden aan hem verkocht, en in een later stadium ook die van de broer en zus.
Mijn fascinatie voor tribale kunst is ontstaan door beeldend kunstenaar Reinier Lucassen. Ik maakte de lijsten voor zijn kunst en zijn verzameling en kwam regelmatig bij hem over de vloer. Zo werd ik geconfronteerd met een uitgebreide collectie moderne kunst in combinatie met etnografische kunst.

Reinier Lucassen (1939 – 2025). Foto Vincent Mentzel
Vol enthousiasme begon ik met verzamelen van beelden, in het begin voornamelijk geselecteerd op grond van basale vormen en uitstraling (moba, dagari). Ik leerde Robert van der Heijden kennen; Robert is degene die in 2011 de Henry Blekkink-collectie heeft gekocht. Ik vond het toen maar niks al die Korwar – en Nias beelden. Ik was nog niet zover…helaas ….maar het leerproces ging door. Mijn smaak en interessegebied begonnen langzaamaan te veranderen naar de huidige focus op PNG, Dayak, Nias en Batak. Ik raakte vooral gefascineerd door voorouder- en koppensnellersculturen.
Zo kwam het dat ik in november 2022 bij Michel Thieme binnen wandelde en daar twee Korwar beelden zag staan. Met één van hen had ik meteen een enorme klik, bonkig, gekruiste armen en een amulet op de rug. Ik heb het toen van hem gekocht. Thuis had ik al heel snel iets van: ik wil die andere ook. Die was qua uitstraling wat rauwer maar zeker zo spannend. Die heb ik in tweede instantie ook gekocht. De twee andere beelden volgden maanden later.


Het was vooral de diversiteit van de vier beelden, evenals het gevoel ze bij elkaar te moeten houden dat mij deed besluiten ze alle vier te kopen. Ik heb dan ook de familie benaderd en verteld dat ze alle vier in mijn bezit zijn.
Na wat speurwerk op internet vond in oude (marine) archieven verdere informatie. G,E.A Daane Bolier was Luitenant ter zee 2e klasse op het opnemingsvaartuig van de Gouvernements Marine Hr. Ms. Tydeman voor een missie naar Nieuw Guinea.



